Do ảnh hưởng của điều kiện thời tiết bất lợi, sau thời gian mưa dầm kéo dài, vườn cây bị ứ động nước, ngập nước do thoát nước không kịp và kết hợp với triều cường đã làm cho tình trạng ngập sâu nghiêm trọng hơn. Khi nước rút, trời nắng trở lại, cây trồng dễ bị hiện tượng sốc nhiệt, điều này thể hiện qua việc cây ủ rủ, vàng lá, rụng lá, nặng hơn là chết cây. Vậy đâu là nguyên nhân và chúng ta cần có biện pháp kỹ thuật như thế nào để xử lý nhằm khắc phục thiệt hại do ngập nước gây ra.

Nguyên nhân ảnh hưởng đến cây trồng khi bị ngập nước

➖ Lý do lớn nhất là cây trồng bị suy kiệt và chết ngạt: Đất bị bão hòa nước và sau khi nước rút tạo lớp váng bề mặt dày, gây thiếu oxy vùng rễ lâu ngày, cây trồng không thể thực hiện quá trình trao đổi khí và hấp thụ các chất.

➖ Thứ 2 là trong điều kiện ngập nước sẽ tạo thành môi trường phát triển cho các vi sinh vật yếm khí. Trong quá trình sống, vi sinh vật yếm khí này sẽ tạo ra acid hữu cơ, CO₂ và một số chất độc hại cho cây trồng, làm rễ cây bị thối. Nếu bị ngập lâu ngày rễ cây không còn khả năng phục hồi và cây sẽ chết.

➖ Thứ 3 là khi bị ngập nước, cây trồng mất sức đề kháng, khả năng chống chịu kém, tạo điều kiện cho các loại tuyến trùng phát triển, từ đó dễ tạo thành bướu rễ cũng như các vết thương cho nấm gây hại xâm nhập như Fusarium và Phythopthora dễ dàng tấn công vùng rễ và các bộ phận khác gây hư rễ, thối rễ, nứt thân, xì mủ thân làm cây trồng không thể hấp thu nước và dinh dưỡng nuôi cây, cây mất sức và nếu không khắc phục kịp thời cây sẽ chết.

Mỗi loại cây trồng có khả năng chịu ngập khác nhau, thường các loại cây ngắn ngày chịu úng kém hơn cây lâu năm. Ngập úng đã tác động đến quá trình trao đổi chất của cây trồng và đặc biệt là nhóm cây trồng cạn.

Những nguyên nhân trên sẽ làm cho cây quang hợp và hô hấp kém, không thể hấp thu dinh dưỡng qua đường rễ và quang hợp qua đường lá để chuyển hóa dinh dưỡng nuôi cây.

Biểu hiện của cây trồng bị ảnh hưởng do ngập nước

Cây bị ngập úng, rễ sẽ bị hư hại, bị tổn thương trước rồi dẫn đến biểu hiện trên thân cành lá. Tuy nhiên, khi quan sát, đánh giá biểu hiện ảnh hưởng cây trồng bị ngập nước, chúng ta chỉ có thể thấy qua trạng thái thể hiện trên cây trước (phần trên mặt đất). Các biểu hiện đó là:

• Lá có màu xanh nhạt hoặc lá bị vàng úa, chồi non chậm phát triển, đôi khi lá có màu nâu, khô cháy mép.
•  Biểu hiện tăng thêm là rụng lá, kể cả lá non, rụng hoa và rụng trái.
• Nặng hơn là toàn cây bị héo rủ và chết.

Biện pháp phòng ngừa ảnh hưởng cho cây bị ngập nước

➖ Trước mùa mưa bão cần thiết kế lại mương máng, cống thoát nước để vườn cây nhanh thoát nước khi có mưa lớn.

➖ Cắt tỉa các cành vô hiệu, chồi vượt để hạn chế tiêu hao chất dinh dưỡng, tránh lay động gốc ảnh hưởng đến rễ khi bị ngập.

➖ Bón phân cân đối đặc biệt là kali, Silic, không nên bón đạm làm cây ra nhiều chồi non.

➖ Hạn chế bón phân hữu cơ, đặc biệt phân hữu cơ chưa hoai vì sẽ làm vi sinh vật hoạt động mạnh, tiêu hao nhiều oxy của cây trồng khi bị ngập úng.

Biện pháp xử lý và phục hồi vườn cây trong và sau ngập nước

Trường hợp bị ngập nước trên 2 ngày: Bà con cần làm ngay những việc sau

➖ Trong trường hợp lá vẫn còn xanh và có mang trái thì nên mạnh dạng dùng kéo dài để cắt 1 phần hoặc tất cả trái đi để cứu cây.

➖ Phun qua lá hỗn hợp EM lên men (Effective Microorganismas - hay còn gọi là Vi sinh vật hữu ích) hoặc nước ép rau muống lên men, bằng cách phun lên phủ lá 1 lớp mỏng và phun ít nhất 3 ngày/lần để kéo dài tuổi thọ của cây cho đến khi nước rút.

Trường hợp sau khi nước đã rút

➖ Việc đầu tiên là phải tạo mọi điều kiện để thoát hết nước trong vườn cây, vườn nào thấp dễ đọng nước nên đào mương, đánh rãnh để nước rút xuống càng nhanh càng tốt.

➖ Khi nước rút hoàn toàn, lưu ý không nên làm gì cả cho đến khi đất khô, không nên mang thiết bị nặng, người hoặc vật nuôi để giẫm đạp lên khu vực dưới gốc cây. Bởi vì nó sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống rễ của cây làm cho cây bị ngạt khí và có thể chết.

➖ Sau khi đất khô, tiến hành phá váng bằng cách dùng cào, cào nhẹ lớp đất bề mặt vừa khô, nứt nẻ để không khí đi xuống dưới dễ dàng, nhằm cung cấp oxy cho rễ hô hấp tốt. Tuyệt đối không sử dụng phân bón hóa học vào thời điểm này để bón gốc.

➖ Sau khi phá váng tiến hành phun Ultra-Green (4 lít/200 lít nước) với 1 kg Fulvix (hoặc 2 kg Humic Total) toàn bộ bề mặt đất quanh gốc, giúp ổn định pH đất, kích rễ mới và giúp giải phóng các dinh dưỡng bị keo đất giữ chặt, hóa giải các độc tố trong đất lưu tồn trong thời gian ngập nước.

➖ Tiến hành cắt tỉa cho cây thông thoáng, để giảm mất nước và tăng tốc độ ra lá mới. Đối với cây hiện đang đậu quả, loại bỏ một phần lượng quả vẫn còn trên cây. Để cây trồng phục hồi nhanh hơn thì phun qua lá phân bón hòa tan công thức như Sitto Fopro 30-10-10+TE + Silic Thái hoặc Sitto Leaf + Alga+K theo liều lượng khuyến cáo, phun định kỳ 10 ngày/lần cho đến khi lá non mọc thành lá lụa.

➖ Sau khi cây phục hồi hoàn toàn sau ngập lụt tiến hành bổ sung phân bón NPK nuôi cây như Sitto Phat 20-20-15+TE hoặc Sitto Phat 16-16-8-1Si0_2hh+TE, bổ sung vi lượng Sitto-V Đồng và Sitto-V Kẽm để tăng sức đề kháng cho cây.

➖ Việc phòng trừ nấm bệnh sau ngập bà con có thể tự pha dung dịch hỗn hợp 1 kg Đồng sulfate đồng kết hợp với 1,5 lít Ultra-Green pha với 100 lít nước quét thân cây (tỉ lệ 1:1:100).

➖ Lưu ý: Trong tháng đầu tiên sau ngập nước, Bà con không nên sử dụng thuốc diệt nấm gốc Carbendazim bởi vì nó sẽ làm cho lá rụng sớm trước tuổi và tuyệt đối không được sử dụng thuốc diệt cỏ.

Trên đây là những chia sẻ cùng Bà con, nhằm xử lý và phục hồi vườn cây giảm tối đa thiệt hại do ngập nước gây ra.

Phòng Kỹ Thuật – CÔNG TY TNHH SITTO VIỆT NAM