TÌM HIỂU NGUYÊN NHÂN VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HIỆN TƯỢNG

SƯỢNG CƠM, NHÃO CƠM (SƯỢNG NƯỚC) TRÊN TRÁI SẦU RIÊNG TRONG MÙA MƯA

1. Nguyên nhân chính gây sượng cơm, nhão cơm hay sượng nước

Giai đoạn tạo cơm và lên màu cơm (khoảng 30–45 ngày trước thu hoạch = 85-90 sau đậu trái) là giai đoạn quyết định chất lượng cơm trái. Tuy nhiên, việc gặp mưa nhiều cây dư nước thừa đạm và cây ra đọt non dẫn đến những tác động bất lợi gây ra hiện tượng sượng cơm (sượng cứng, mất màu), nhão cơm (sượng nước) làm mất giá trị thương phẩm trái sầu riêng. Nguyên nhân là do:

• Mất cân đối dinh dưỡng: cây ưu tiên đẩy dinh dưỡng lên đỉnh sinh trưởng, nuôi đọt non, làm giảm vận chuyển dưỡng chất vào trái.
• Thừa nước – thiếu khô hạn nhẹ: điều kiện mưa làm rễ giảm hấp thu, đất yếm khí gây rối loạn chuyển hóa carbohydrate, gây nhão hoặc sượng cơm.
• Tăng hút N trong nước mưa và đất – giảm hấp thu Ca, Bo, K: làm cơm thiếu săn chắc, ảnh hưởng kết cấu tế bào, đọng nước làm nhão cơm.
• Rối loạn nội tiết tố: kích thích sinh trưởng lá làm lệch pha sinh lý giữa phát triển sinh dưỡng (thân, lá) và sinh thực (hoa, quả)

2. Giải pháp quản lý tổng hợp

 2.1. Quản lý nước

• Tăng thoát nước triệt để trong mưa:
  • Rãnh tiêu nước sâu và thông thoáng.
  • Nâng mô, trồng sầu riêng trên mô cao (≥40 cm).
• Sau mưa ngưng tưới hoàn toàn 2–3 ngày, chỉ tưới lại khi đất ráo.
• Dùng chất tạo khô sinh lý (canxi + kali + Silic) giúp tế bào "rắn chắc lại", giảm stress, giảm nhão, sượng cơm.

2.2. Kiểm soát ra đọt non

• Giai đoạn từ sau rụng sinh lý lần 2 (50-60 ngày sau đậu trái) → thu hoạch: Tuyệt đối không để ra đọt non nhiều
• Phòng ngừa bằng cách:
  • Tăng Bo, Kali, Canxi đều đặn.
  • Không sử dụng phân N, kể cả dạng hữu cơ dễ tiêu (phân cá, đạm cá…)
• Phun chặn đọt khi mưa kéo dài: Dùng Paclobutrazol liều thấp hoặc Ca – Bo – K – Si, kết hợp chitosan để giảm đọt non.

2.3. Bổ sung dinh dưỡng định kỳ

➤ Phun lá (cứ 7–10 ngày/lần trong 1 tháng trước thu hoạch):

Dùng sản phẩm dạng chelates hoặc nano, dễ hấp thu, hiệu quả trong điều kiện ẩm ướt.

➤ Gốc (bón sau mưa):

• Rải nhẹ Kali Sunfat (K₂SO₄) kết hợp Zeolite sau mưa để giúp điều chỉnh pH và cung cấp K, Ca, Mg.
• Dùng Humic, Fulvic, hoặc kích rễ sinh học để phục hồi bộ rễ sau mưa nhiều.

2.4. Bảo vệ bộ rễ

• Sau mưa, nên xịt hoặc tưới gốc:
  • Chitosan, Trichoderma, Bacillus subtilis như Rhodo Phos để phòng nấm rễ (Phytophthora…)
  • Dùng nấm cộng sinh Mycorrhizae hoặc chế phẩm rễ để kích thích tạo rễ tơ.

Hạn chế xới đất hoặc tác động mạnh vào vùng rễ trong giai đoạn này.

2.5. Lên màu cơm – gia tăng độ ngọt (Trước thu hoạch 20–25 ngày) phun:

• • Kali sunfat + Bo + Zn
  • Acid amin (loại thiên về đường carbon mạch ngắn) → tăng hấp thu nhanh
  • Có thể kết hợp sản phẩm chứa Ethephon rất thấp (nếu được phép)

Gợi ý phác đồ (30 ngày trước thu hoạch)

Sượng cơm, nhão cơm hay sượng nước trái sầu riêng do mưa nhiều và ra đọt non có thể quản lý hiệu quả nếu thực hiện đồng bộ 5 nhóm giải pháp:

1. Quản lý nước,
2. Kiểm soát ra đọt,
3. Cân đối dinh dưỡng,
4. Bảo vệ rễ,
5. Lên màu – gia tăng chất lượng cơm trái.

Chúc quý bà con có vụ mùa bội thu!

Phòng kỹ thuật Công ty TNHH Sitto Việt Nam