Nước tưới có vai trò cực kỳ quan trọng đối với cây cà phê trong cả thời kỳ Kiến thiết cơ bản và thời kỳ Kinh doanh:
• Thời kỳ kiến thiết:
Là giai đoạn cây cà phê sinh trưởng mạnh. Cây cần được cung cấp đầy đủ nước và dinh dưỡng để phát triển, tạo cành và hình thành tán.
Nguyên tắc và lợi ích
1.1. Lợi ích
Thời kỳ kinh doanh:
• Giai đoạn phân hóa mầm hoa:
Cây cần một giai đoạn khô hạn nhẹ.
• Giai đoạn nở hoa, đậu quả:
Độ ẩm đất tối ưu cho cây ra hoa là 100% βđr.
• Giai đoạn nuôi quả:
Đảm bảo nước giúp quả phát triển tốt, hỗ trợ hình thành quả và phát triển vỏ cùng hạt.
Cung cấp đủ nước giúp tăng lượng cành dự trữ cho các vụ sau.
Thiếu nước có thể dẫn đến rụng quả, rụng lá, làm giảm năng suất và chất lượng.
• Giai đoạn quả chín và thu hoạch:
Cây cà phê giảm nhu cầu nước và dinh dưỡng.
Nguyên tắc và lợi ích
1.2. Nguyên tắc
• Sử dụng nước tưới hiệu quả và tiết kiệm. Không sử dụng kỹ thuật tưới tràn và tưới phun mưa trên tán khi nguồn nước khó khăn.
• Tưới đúng thời điểm và đủ lượng nước theo khuyến cáo, tránh tưới quá nhiều ngay cả khi có nguồn nước dồi dào.
• Máy bơm cần được đặt ở vị trí hợp lý để hút và đẩy nước hiệu quả, tránh quá tải.
• Trong quá trình vận hành, nếu đường ống bị rò rỉ sẽ làm thất thoát nước và tăng tiêu thụ điện năng, vì vậy cần thường xuyên kiểm tra và bảo trì đường ống.
• Cần có sẵn nguồn nước để khai thác trong suốt mùa khô. Khi nguồn nước khan hiếm, cần tưới cầm cự với lượng nước ít hơn bình thường và chờ mưa.
Tưới tiết kiệm | Tưới phun mưa | Tưới tràn
Các phương pháp tưới
2.1. Tưới gốc
2.2. Tưới phun mưa
2.3. Tưới nhỏ giọt
2.4. Tưới tràn
2.1. Tưới gốc (Tưới dí)
• Ưu điểm:
Chi phí đầu tư thấp, thiết bị rẻ, chi phí tưới thấp.
• Nhược điểm:
Tốn nhiều lao động (8-10 công/ha/lần), thao tác vận hành vất vả.
• Yêu cầu:
Phải có bồn chứa nước xung quanh gốc.
• Điều kiện áp dụng:
Có thể áp dụng cho hầu hết các điều kiện địa hình.
Sử dụng máy bơm hoặc nguồn nước tự chảy.
Tưới dí gốc thích hợp cho khu vực có nguồn nước ổn định và dồi dào.
Các phương pháp tưới
2.1. Tưới gốc (Tưới dí)
• Phương pháp tưới:
Nên tưới từ xa đến gần.
• Kiểm soát lượng nước tưới:
Kiểm soát qua đồng hồ đo nước hoặc bấm giờ. Phương pháp bấm giờ dễ áp dụng nhưng có độ chính xác thấp.
Phương pháp bấm giờ thực hiện theo trình tự:
Sử dụng thùng phi có dung tích V (lít), cho vòi tưới vào thùng và bấm giờ để xác định thời gian đầy thùng To (phút).
Tính thời gian tưới T (phút) dựa trên công thức: T = To * Qt/V (phút).
Các phương pháp tưới
2.2. Tưới phun mưa
• Ưu điểm:
Dễ dàng vận hành, tiết kiệm lao động, chất lượng nước tưới cao phù hợp với yêu cầu sinh lý cây.
• Nhược điểm:
Thiết bị đắt tiền, tiêu tốn nhiều nhiên liệu vì yêu cầu áp suất vòi phun cao.
Các phương pháp tưới
2.2. Tưới phun mưa
Tưới phun mưa cho cây cà phê có hai trường hợp: tưới phun mưa trên tán và tưới phun mưa tại gốc.
• Tưới phun mưa trên tán:
Ưu điểm: tạo tiểu khí hậu tốt, vườn cây sạch.
Nhược điểm: tổn thất nước cao, đặc biệt khi có gió lớn.
• Lưu ý khi tưới phun mưa trên tán:
Bố trí vòi phun hợp lý theo công suất máy bơm và áp lực vòi phun, sao cho nước phun đều và không có cây bị bỏ sót.
• Tưới phun mưa tại gốc:
Tiết kiệm nước và có thể kết hợp bón phân qua nước tưới.
Yêu cầu:
Bố trí 1-2 vòi/phần gốc cây, xử lý nước lọc tại đầu bơm để tránh tắc vòi.
Hệ thống tưới cố định, có thể di chuyển quanh gốc cây.
Dự trữ 10-15% vòi phun thay thế khi bị tắc.
Các phương pháp tưới
2.3. Tưới nhỏ giọt
• Hệ thống tưới bao gồm máy bơm, bể chứa phân, máy lọc, đường ống dẫn và vòi phun.
• Ưu điểm:
Tiết kiệm nước, tiết kiệm 30-50% so với phương pháp phun mưa.
Tăng hiệu quả phân bón.
Chi phí vận hành thấp.
Hạn chế cỏ dại và sâu bệnh.
• Nhược điểm:
Yêu cầu chất lượng nước cao.
Trang thiết bị đắt tiền và cần kỹ thuật cao.
Đường ống dễ hỏng hóc.
Các phương pháp tưới
2.3. Tưới nhỏ giọt
• Yêu cầu:
Lắp đặt trước mùa mưa ít nhất 3 tháng, tiến hành tưới gom rễ 3 tháng trước mùa khô.
Tưới kết hợp bón phân để kích thích bộ rễ phát triển xung quanh ống tưới nhỏ giọt.
• Cách tưới:
Tưới đồng loạt với diện tích lớn, không nên tưới luân phiên trong giai đoạn bung hoa.
• Kiểm soát lượng nước tưới:
Hệ thống có hệ số đồng đều cao (K ≥ 90%), kiểm soát qua đồng hồ đo nước tổng hoặc thời gian tưới đã quy đổi.
Các phương pháp tưới
2.3. Tưới tràn
• Có chi phí vận hành thấp nhưng yêu cầu địa hình khắt khe và nguồn nước dồi dào, vì tổn thất nước trong quá trình tưới cao và dễ gây xói mòn.
• Cần làm gờ chắn nước giữa các cây để giữ nước và giảm xói mòn.
• Những vùng có bệnh rễ hoặc rệp sáp hại rễ không nên tưới tràn.
Xác định thời điểm tưới
• Thời điểm tưới lần đầu:
Tưới khi cây đã phân hóa mầm hoa đầy đủ để hoa nở tập trung.
Thời điểm tưới tùy theo khí hậu từng năm.
• Cách xác định:
Dùng thiết bị đo nhanh độ ẩm đất (26 - 28%) hoặc quan sát mầm hoa đã phân hóa (1,5 cm), hoa có màu trắng ngà, lá héo rũ
Xem ngay: KỸ THUẬT CANH TÁC CÂY CÀ PHÊ - CHỦ ĐỀ 6 - KỸ THUẬT TƯỚI NƯỚC CÂY CÀ PHÊ
Đăng vào 20/01/2025 4:21:01 CH