QUY TRÌNH PHÒNG VÀ XỬ LÝ NẤM ĐỒNG TIỀN TRÊN AO BẠT

GIỚI THIỆU CHUNG

Nấm đồng tiền (còn được gọi là nấm thủy mi hay nấm chân chó) là dạng địa y hình thành bởi sự cộng sinh giữa một loài nấm và tảo, tạo thành hệ cộng sinh. Tảo cung cấp chất dinh dưỡng cho nấm qua quá trình quang hợp, trong khi nấm hỗ trợ tảo hấp thụ nước và muối khoáng. Chúng bám thành mảng tròn, loang lổ trên mặt ao, thiết bị và vỏ tôm, gây giảm chất lượng môi trường và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tôm.

NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN PHÁT SINH

Nấm đồng tiền thường xuất hiện ở đáy, bờ ao và các thiết bị trong ao nuôi tôm, có hình dạng như vảy, cành cây, búi sợi hay chân chó. Nấm đồng tiền phát triển nhanh chóng trong điều kiện phù hợp, như:

• Ao tôm bị ô nhiễm do dư chất hữu cơ, thức ăn thừa, chất thải của tôm và các sinh vật khác.
• Ao tôm thiếu oxy, có nhiều khí độc như amoni, nitrit, nitrat, sulfua, metan,…
• Ao tôm có nhiệt độ thấp, độ pH không ổn định, độ mặn thay đổi thất thường.
• Ao tôm bị nhiễm các loại vi khuẩn, vi bào tử, ký sinh trùng, động vật nguyên sinh gây bệnh cho tôm.

DẤU HIỆU NHẬN BIẾT

• Nấm đồng tiền có thể nhận biết qua các dấu hiệu sau:
  • Màu sắc: mảng bám xanh lục, trắng, vàng hoặc nâu (tùy thành phần tảo – nấm cộng sinh).
  • Vị trí bám: đáy bạt, thành ao, dây sục khí, phao, nhá thức ăn, …
  • Mùi: tanh hăng, hơi ngái do vi sinh phân hủy hữu cơ.
• Nấm đồng tiền có thể tạo ra các cụm nấm, là nơi trú ngụ của nhiều sinh vật gây bệnh cho tôm, như vi khuẩn Vibrio, vi bào tử, ký sinh trùng, động vật nguyên sinh,…
• Nấm đồng tiền có thể gây ra các bệnh cho tôm như: bệnh đường ruột, bệnh óp thân, bệnh còi cọc, bệnh teo gan, bệnh phân trắng, bệnh lỏng ruột,…

TÁC HẠI ĐỐI VỚI TÔM NUÔI

1. Ảnh hưởng đến sức khỏe tôm

• Độc tố từ cả nấm và tảo: làm tổn thương niêm mạc ruột, gan tụy, giảm hấp thu dinh dưỡng → còi cọc, phân trắng, dễ nhiễm bệnh thứ phát.
• Tôm stress liên tục: giảm ăn, tăng tỷ lệ hao hụt.

2. Ô nhiễm môi trường ao

• Suy giảm DO, tăng BOD, NH₃, H₂S ở đáy.
• Kích thích phát sinh các vi sinh vật độc hại khác (Vibrio, Clostridium…).

3. Giảm năng suất, tăng chi phí nuôi tôm.

• Tôm chậm lớn, kích cỡ không đồng đều, chất lượng thịt kém.
• Hệ số thức ăn (FCR) cao, tăng chi phí tôm.

QUY TRÌNH PHÒNG NGỪA

1. Trước thả nuôi

• Rải vôi CaO (10 – 20 kg/1000 m²), giữ pH đáy ≥ 10 trong 3–5 ngày.
• Xịt rửa áp lực cao, phơi khô ≥ 5 ngày.
• Sử dụng Sitto Algae‑X (1 L/1000 m³) để xử lý nấm và tảo có hại trước khi thả nuôi.
• Dùng Chlorine (5 – 10 kg/1000 m³) để tiêu diệt các mầm bệnh có hại.

2. Trong quá trình nuôi

• Quản lý thức ăn
  • Chia khẩu phần nhỏ, cho ăn đủ no – tránh dư thừa.
  • Tăng cường bổ sung vitamin C vào ao nuôi để cải thiện sức đề kháng cho tôm.
  • Bổ sung men vi sinh đường ruột, cung cấp hệ lợi khuẩn cho đường ruột tôm suốt cả vụ nuôi.
• Định kỳ sử dụng chế phẩm Sittozyme (250 gr/2000 m³) để xử lý nền đáy ao nuôi.
• Không chà xát bề mặt nấm để tránh phát tán bào tử và tạo ra độc tố.
• Duy trì chất lượng nước: DO ≥ 5 mg/L, pH 7,8 – 8,2, BOD < 50 mg/L.

QUY TRÌNH XỬ LÝ KHI PHÁT HIỆN NẤM ĐỒNG TIỀN

1. Cải thiện môi trường

• Tăng cường xiphon, thay 10 – 20 % nước nếu có thể
• Sục khí mạnh 24 – 48 h, đảm bảo DO ≥ 5 mg/L

2. Diệt mảng nấm

• Tạt Sitto Algae‑X (1 L/1000 m³), tăng cường sục khí liên tục trong 6h và giảm 1/3 lượng thức ăn. Sử dụng lại thêm nhịp nữa sau 48h.
• Lưu ý: không nên lạm dụng hóa chất mạnh

3. Phục hồi vi sinh

• Sử dụng chế phẩm Sittozyme (250 gr/1000 m³), lúc 9h sáng. Sau đó sử dụng sản Bacillus Subtilis 1090 (500 gr/1000 m³) lúc 14h. Sử dụng sau khi sử dụng sản phẩm Sitto Algae-X 24h. Sử dụng lại thêm nhịp nữa sau 48h.

Lưu ý: tăng cường sục khí và giảm lượng thức ăn.

4. Hỗ trợ tôm

• Bổ sung men vi sinh đường ruột liều cao, cho ăn liên tục 5 – 7 ngày.
• Kết hợp bổ sung vitamin C (5 – 10 g/kg thức ăn).

5. Theo dõi và đánh giá

• Hàng ngày quan sát kiểm tra các mảng nấm và sức khoẻ tôm nuôi. Có thể lặp lại quy trình xử lý, nếu trong ao còn các mảng nấm.
• Định kỳ sử dụng chế phẩm Sittozyme (250 gr/1000 m³), lúc 9h sáng để làm sạch đáy ao nuôi.
• Thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh các chỉ tiêu môi trường ao nuôi.

KẾT LUẬN

• Phòng vẫn là ưu tiên: ổn định môi trường, hạn chế hữu cơ dư thừa, duy trì hệ vi sinh có lợi.
• Xử lý sớm – đúng bước: phát hiện vết đốm li ti là cơ hội tốt để ngăn lan nhanh – sử dụng xen kẽ Sitto Algae‑X và Sittozyme để vừa diệt mảng nấm, vừa làm sạch đáy ao nuôi.
• Theo dõi liên tục giúp ngăn ngừa tái phát và bảo đảm năng suất, chất lượng tôm nuôi.

Xem thêm:

• Bệnh TPD là gì? Giải pháp phòng trừ và xử lý bệnh TPD hiệu quả trong nuôi tôm
• Giải phái kiểm soát bệnh hoại tử gan tụy cấp (AHPND) trên tôm nuôi
• Giải pháp cho hội chứng phân trắng trên tôm nuôi