THỜI TIẾT LẠNH ẢNH HƯỞNG NHƯ THẾ NÀO ĐẾN - QUÁ TRÌNH RA HOA VÀ PHÁT TRIỂN HOA CỦA CÂY SẦU RIÊNG

Cây sầu riêng là một trong những loại cây trồng nhiệt đới, có yêu cầu rất cao về nhiệt độ để phát triển mạnh mẽ và cho năng suất cao. Sự hình thành mầm hoa của cây sầu riêng thường diễn ra ở giai đoạn chuyển từ mùa mưa sang mùa khô, khi cây có đủ dưỡng chất và điều kiện khí hậu ổn định. Trong điều kiện bình thường, cây sầu riêng cần một chu kỳ xử lý ra hoa rõ ràng với một giai đoạn khô hạn kéo dài để kích thích mầm hoa phát triển.

Thời tiết lạnh kéo dài, đặc biệt là khi nhiệt độ giảm xuống dưới mức tối ưu, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh lý và sinh trưởng của cây sầu riêng, làm gián đoạn hoặc làm chậm lại quá trình xử lý ra hoa của cây sầu riêng. Cây sầu riêng ra hoa tốt nhất ở nhiệt độ từ 25°C đến 30°C; nhiệt độ thấp hơn, đặc biệt dưới 20°C khiến quá trình chuyển hóa năng lượng và các phản ứng sinh lý trong cây bị ức chế, làm giảm khả năng chuyển hóa năng lượng và dưỡng chất cho sự phát triển mầm hoa, dẫn đến làm giảm khả năng ra hoa của cây.

Nhiệt độ lạnh sẽ làm giảm hoạt động của các enzym sinh học trong cây, ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của các mô hoa. Trong điều kiện lạnh kéo dài dưới 20°C, quá trình ra hoa có thể gây ức chế (trì hoãn) quá trình phát triển của mầm hoa, làm giảm số lượng hoa hoặc thậm chí không có hoa, dẫn đến việc xử lý ra hoa cây sầu riêng bị thất bại.  

Trong giai đoạn tạo mầm hoa, cây sầu riêng cần có một lượng năng lượng lớn để phát triển các mầm hoa khỏe mạnh. Tuy nhiên, khi nhiệt độ giảm xuống dưới mức lý tưởng (dưới 20°C) thì quá trình quang hợp của cây bị suy giảm, khiến cây không thể tạo ra đủ năng lượng để nuôi dưỡng mầm hoa. Điều này khiến mầm hoa (mắt cua) có thể phát triển yếu, không đồng đều, hoặc thậm chí không hình thành. Mặc dù sầu riêng có thể chịu được một số ảnh hưởng của nhiệt độ lạnh trong giai đoạn này, nhưng nếu thời gian lạnh kéo dài, cây sẽ không có đủ nguồn lực để ra hoa đồng loạt.

Khi cây bị ảnh hưởng bởi lạnh, việc hormon ra hoa như auxin, gibberellin không được điều chỉnh một cách hiệu quả, dẫn đến việc cây không thể ra hoa đúng thời điểm. Điều này có thể khiến cây sầu riêng thiếu hoa hoặc hoa ra không đều, dẫn đến giảm năng suất trong mùa thu hoạch.

Trong giai đoạn ra hoa, cây sầu riêng rất nhạy cảm với sự thay đổi nhiệt độ và sự thiếu hụt nhiệt độ ấm áp trong mùa lạnh có thể khiến cây không thể phát triển bình thường, có tác động tiêu cực đến quá trình nở hoa của cây sầu riêng. Trong điều kiện lạnh, hoa sầu riêng sẽ nở chậm, thậm chí có thể không nở ra hoặc nở không đều, hoa có thể bị hư hại hoặc rụng, giảm chất lượng hạt phấn, dẫn đến tỷ lệ thụ phấn thấp. Cây sầu riêng phụ thuộc vào các loài côn trùng thụ phấn, đặc biệt là ong, để thụ phấn hoa. Nhiệt độ lạnh làm giảm hoạt động của các loài côn trùng thụ phấn, khiến tỷ lệ thụ phấn giảm sút. Nếu thụ phấn không xảy ra thì hoa không thể đậu quả, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất thu hoạch.

Trong giai đoạn nuôi quả, quả sầu riêng cần thời gian để phát triển đầy đủ từ khi thụ phấn cho đến khi chín. Tuy nhiên, trong điều kiện nhiệt độ lạnh kéo dài, quả sẽ không phát triển tốt, chậm lớn hoặc không thể đạt được kích thước và chất lượng như mong muốn. Do đó, nếu thời tiết lạnh xảy ra vào giai đoạn quả đang phát triển, quả có thể không chín hoặc bị rụng.

Bên cạnh đó, rễ cây cũng bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ lạnh. Khi rễ hoạt động kém, cây không thể hấp thụ đủ dưỡng chất từ đất, dẫn đến sự thiếu hụt dinh dưỡng cần thiết để tạo ra những mầm hoa khỏe mạnh. Mầm hoa sẽ phát triển yếu, không đồng đều hoặc có thể bị rụng nếu điều kiện lạnh kéo dài. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng hoa quả trong mùa vụ.

Để bảo vệ cây sầu riêng khỏi tác động của thời tiết lạnh kéo dài và giúp quá trình xử lý ra hoa và phát triển hoa không bị gián đoạn, bà con có thể áp dụng một số biện pháp chăm sóc sau đây:

• Sử dụng các biện pháp che chắn giúp tạo ra một môi trường ấm áp, để duy trì nhiệt độ cho vườn cây, bảo vệ cây khỏi gió lạnh và sương giá, giúp cây sầu riêng không bị sốc nhiệt.
• Bón phân hợp lý, đặc biệt là phân có chứa Phốt pho, Kali, Canxi và Silic giúp cây duy trì sự phát triển, cải thiện khả năng ra hoa và đậu quả. Đồng thời, bón phân vi lượng như Kẽm, Mangan giúp cây tăng cường khả năng chống lại các yếu tố bất lợi từ thời tiết.
• Tưới nước hợp lý: Trong thời tiết lạnh, việc tưới nước cần phải điều chỉnh sao cho không tạo ra tình trạng ngập úng. Tưới nước vào buổi sáng giúp cây hấp thụ nước và dinh dưỡng mà không gây ra hiện tượng đóng băng vào ban đêm.
• Cắt tỉa cành giúp cây thông thoáng, hạn chế sự phát triển của các bệnh do nấm, đồng thời giúp cây tập trung năng lượng vào việc ra hoa thay vì phát triển cành lá.

Chúc bà con thành công và có vụ mùa bội thu!
Phòng Kỹ Thuật Công Ty TNHH Sitto Việt Nam