Trong hành trình nuôi tôm có những thách thức không ngừng xuất hiện, và một trong những vấn đề đáng chú ý là "bệnh đốm đen." Đối mặt với tình trạng này, không chỉ người nuôi tôm mà cả hệ thống môi trường ao nuôi đều phải đối diện với những thách thức đáng kể. Bài viết sau đây sẽ nêu rõ các yếu tố gây ra bệnh đốm đen trên tôm thẻ chân trắng từ môi trường nuôi tôm đến các biện pháp phòng và chữa trị. Hãy cùng nhau khám phá chi tiết để hiểu rõ hơn về tình trạng này và tìm hiểu cách giải quyết nó một cách hiệu quả nhé!
Xem thêm: Biện pháp phòng ngừa hiện tượng tôm lột chết
Gần đây, tình trạng bệnh đốm đen đang ngày càng trở nên phổ biến trong ngành nuôi tôm thẻ chân trắng. Tình trạng này có thể dẫn đến tỷ lệ chết cao, đạt đến 80-90% nếu không có biện pháp chữa trị kịp thời. Đối với nhiều người nuôi, việc phát hiện bệnh muộn có thể khiến mọi nỗ lực chữa trị trở nên vô ích, và họ phải tiến hành thu hoạch với giá trị thương phẩm giảm sút.
Dấu hiệu lâm sàng của bệnh đốm đen khá tương đồng với các triệu chứng của bệnh NHPB (Necrotizing hepatopancreatitis bacterium - hoại tử gan tụy) đã được nghiên cứu trước đây. Việc kiểm tra PCR trên tôm bị đốm đen đã cho thấy kết quả âm tính với EMS/AHPNS/AHPND (bệnh hoại tử gan tụy cấp tính gây ra bởi vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus bị nhiễm phage).
Theo đó, bộ phận kỹ thuật đã tiến hành nhiều khảo sát và thống kê trên toàn quốc từ năm 2013 đến nay để giúp người nuôi tôm hiểu rõ hơn về "bệnh" này. Đồng thời, thực nghiệm và đề xuất biện pháp phòng và chữa trị nhằm hỗ trợ người nuôi can thiệp sớm và khắc phục tình trạng khó khăn này.
Xem thêm: Phòng trị bệnh phân trắng trên tôm
Nhìn chung, trong các ao nuôi tôm bị bệnh đốm đen, môi trường ao nuôi thường có vấn đề với hàm lượng khí độc NH3 hoặc NO2 vượt quá ngưỡng cho phép. Đồng thời, độ kiềm duy trì dưới 100 ppm kéo dài và hàm lượng oxy không đạt ngưỡng tối ưu là 6 ppm trong suốt thời gian nuôi.
Bệnh đốm đen thường xuất hiện ở các mức độ mặn khác nhau, từ 5‰ đến 20 - 25‰. Nó có thể phát sinh từ giai đoạn 20 ngày tuổi đến 90 ngày tuổi, tuy nhiên, nó thường tập trung nhiều nhất trong khoảng 25 – 45 ngày tuổi. Tỷ lệ mắc "bệnh đốm đen" cao thường diễn ra vào giai đoạn chuyển mùa, trong các điều kiện thời tiết bất thường kéo dài từ 5 – 10 ngày, hoặc khi nhiệt độ nước vượt quá 29 độ C trong thời gian dài. Đáng chú ý, tôm vẫn có thể mắc bệnh này suốt năm, không phụ thuộc vào điều kiện thời tiết.
Nếu không có biện pháp chữa trị ngay tức thì, trong trường hợp ao nuôi ô nhiễm nặng và hàm lượng vi khuẩn trong nước ao nuôi vượt ngưỡng, tỷ lệ chết có thể lên đến 95% trong vòng 15 – 30 ngày kể từ khi phát hiện bệnh.
Các dấu hiệu lâm sàng thường bao gồm:
Xem thêm: Bệnh tôm còi (tôm không lớn)
Xem thêm: Kinh nghiệm điều trị bệnh phân trắng
Thông thường người nuôi thường bắt đầu quan sát tôm trong vó sau 20 ngày tuổi, nhiều trường hợp khi bắt đầu quan sát lần đầu tiên trong vó đã thấy tôm bị đốm đen. Các biện pháp kiểm tra tổng thể đàn tôm sau đó như chài (với chài có kích thước mắt lưới nhỏ) hoặc đặt lồng bắt tôm cho thấy tỷ lệ nhiễm bệnh có thể lên đến 30 – 40% trong đàn.
Cũng có nhiều trường hợp người nuôi ít khi có thói quen đánh giá tình trạng sức khỏe tôm qua vó hoặc không chài tôm kiểm tra định kỳ hàng tuần sau khi tôm đạt 25 ngày tuổi nên khi phát hiện bệnh qua vài con tôm cập mé, lờ đờ, xuất hiện đốm đen thì các biện pháp đánh giá tổng thể đàn tôm bằng chài lúc này thường cho kết quả đàn tôm đã nhiễm bệnh với tỷ lệ cao.
Xem thêm: Giải pháp phòng bệnh do vi bào tử trùng EHP gây ra trên tôm nước lợ
Tùy theo điều kiện môi trường ao nuôi và sức khỏe của tôm mà tốc độ phát triển và lây lan bệnh trong đàn tôm nhanh hay chậm. Ghi nhận và thống kê hàng trăm trường hợp ao nuôi bị “bệnh đốm đen” cho thấy tốc độ lây lan rất nhanh đối với các ao nuôi ô nhiễm nặng, hàm lượng khí độc NH3, NO2 và H2S cao, hàm lượng oxy thấp dưới 04 ppm và không ứng dụng qui trình sử dụng vi sinh định kỳ trong ao nuôi hoặc công tác chuẩn bị ao, tẩy trùng diệt khuẩn trong giai đoạn này không được thực hiện hoàn chỉnh. Các kiểm tra vi khuẩn gây bệnh trên môi trường TCBS cho thấy mật số vi khuẩn gây bệnh trong môi trường nước từ 10^5 CFU/ml.
Xem thêm: Phòng bệnh cho tôm bằng hệ thống an toàn sinh học
Xem thêm: Phương pháp xử lý bệnh phát sáng trong ao nuôi tôm
Tùy theo cường độ cảm nhiễm của bệnh, sức khỏe tôm, và thời gian phát hiện bệnh mà các biện pháp chữa trị áp dụng có hiệu quả hay không.
Phác đồ chữ trị chung cho bệnh đốm đen được thực hiện như sau:
Tuyệt đối không sử dụng kháng sinh trong quá trình điều trị vì chúng có khả năng gây lờn thuốc nếu sử dụng không đúng cách, tái nhiễm với cường độ cao hơn dẫn đến khó chữa trị, nhiễm bệnh khác vì vô tình gây ra tình trạng lờn thuốc, biến thể với chủng vi khuẩn gây bệnh khác.
Với tỷ lệ nhiễm bệnh dưới 40% bầy đàn, môi trường không bị ô nhiễm trầm trọng và sức khỏe bầy tôm tốt, phác đồ chữa trị trên hoàn toàn có thể giúp người nuôi vượt qua giai đoạn khó khăn và có một mùa vụ thành công.
Phác đồ chữa trị đơn giản trên phát huy hiệu quả hay không còn tùy thuộc và chất lượng sản phẩm mà người nuôi sử dụng. Với những sản phẩm chất lượng cao và phù hợp giai đoạn bệnh hầu hết 90% các trường hợp chữa trị đều mang đến thành công.
Xem thêm:
Bệnh đục cơ và hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng
Xử lý bệnh EMS bằng các hợp chất Polyphenol
Ảnh hưởng của nuôi ghép cá và tôm trong việc hạn chế bệnh gan tụy cấp AHPND/EMS
Đăng vào 26/12/2023 10:52:05 SA