Tảo là nguồn cung cấp oxy chính cho hô hấp của tôm, đồng thời hấp thu muối dinh dưỡng, giảm độ trong nước, giúp cân bằng hệ sinh thái ao nuôi… Khi mật độ tảo cao sẽ gây nở hoa trong nước, gây thiếu oxy cho ao tôm về đêm. Quản lý tốt các loại tảo trong ao, phòng trừ tảo độc là rất cần thiết.
Xem thêm: 4 Nguyên nhân khiến tôm bỏ ăn, giảm ăn, ăn yếu
Bao gồm tảo lục, tảo silic (là tảo có lợi do không chứa độc tố, khi phát triển nhiều trong ao ít gây hiện tượng nở hoa), tảo lam, tảo giáp và tảo mắt (có hại vì khi chúng phát triển chiếm ưu thế trong nước sẽ gây hiện tượng nở hoa, nước nhiều nhớt, nổi bọt khó tan, sản sinh nhiều chất độc).
Khi tảo lam phát triển, nước ao sẽ có màu xanh đậm, xanh nước sơn, nổi váng xanh trên mặt nước và có mùi hôi. Trời nắng gắt tảo lam thường nổi thành đám trên mặt nước, dạt về cuối gió. Khi tảo lam già có dạng hạt hay dạng sợi thường thải chất nhờn vào nước có thể gây tắc nghẽn mang tôm. Một số trường hợp tôm bị phân trắng thường tìm thấy nhóm tảo này trong đường ruột tôm ở dạng chưa tiêu hóa.
Xem thêm: Kinh nghiệm chuẩn bị ao nuôi tôm
Đối với tảo mắt, khi chiếm ưu thế trong ao nước sẽ có màu xanh rau má, hoặc nâu đen; Các váng màu xanh, vàng, đỏ, nâu nổi tập trung trên mặt nước và xuống đáy ao khi ánh sáng mặt trời giảm.
Xem thêm: Các biện pháp kiểm soát Vibrio trong ao nuôi tôm
Tảo giáp xuất hiện và phát triển nhiều biểu hiện nước trong ao nuôi bị ô nhiễm. Tôm không tiêu hóa được loài tảo này do chúng có vách tế bào cứng, một số trường hợp tôm bị tắc nghẽn đường ruột hoặc phân bị đứt đoạn do có quá nhiều tảo giáp trong ruột.
Xem thêm: Ứng dụng chế phẩm vi khuẩn quang hợp trong nuôi trồng thuỷ sản
Tảo khuê, hay còn được biết đến với tên gọi tảo silic hoặc tảo cát, là một nhóm tảo có giá trị dinh dưỡng cao. Trong môi trường ao nuôi tôm, nhóm tảo Khuê thường bao gồm Cheatoceros sp., Skeletonema sp., Nitzschia sp. và Navicula sp., đây đều là những nhóm tảo có hàm lượng dinh dưỡng đáng kể, là nguồn thức ăn lý tưởng cho ấu trùng của các loài thủy sinh vật giai đoạn sống đáy. Khi quần thể tảo này chiếm ưu thế trong nước ao, màu nước thường có sắc vàng nâu hoặc vàng lục. Tảo silic có khả năng phát triển tốt khi hàm lượng chất dinh dưỡng trong ao nuôi ở mức thấp, với tỉ lệ N/P lớn hơn 15/1.
Cấu trúc của tảo silic đơn bào và có thể tồn tại dưới dạng đơn độc hoặc tập đoàn. Trong khi tảo Chaetoceros sp. ở dạng đơn bào thì có hiệu suất tốt trong ao nuôi, nhưng ở dạng đa bào, chuỗi hoặc xoắn khi xuất hiện ở mật độ cao trong ao có thể gây trở ngại cho quá trình hô hấp của tôm. Do đó, cần phải kiểm soát sự phát triển của giống tảo đa bào này trong ao nuôi tôm.
Xem thêm: Cách tăng độ kiềm trong ao nuôi tôm
Trong nuôi tôm thâm canh, nguyên nhân chính dẫn đến chất lượng nước ngày càng xấu đi là do thức ăn dư thừa và lượng chất thải của tôm quá nhiều. Dấu hiệu nhận biết thức ăn dư thừa là nước trở nên xanh đột ngột, hàm lượng NH4+, NH3 tăng bất thường, tôm hoạt động yếu hơn… Lúc này cần điều chỉnh lượng thức ăn, cho ăn từ đủ đến thiếu hoặc có thể cắt cữ ăn trong ngày để giảm thiểu lượng hữu cơ do thức ăn thừa gây ra.
Càng về cuối vụ thì tỷ lệ N/P trong nước càng giảm là do N lắng đáy, do vậy ngay từ tháng nuôi đầu tiên ao nuôi cần được bổ sung chế phẩm vi sinh chứa vi khuẩn Nitrobacter và Nitrosomonas để chuyển hóa các chất gây độc như NH3, NO2- thành dạng không độc như NO3-, NH4+.
Lưu ý: Nitrosomonas và Nitrobacter là vi khuẩn mẫn cảm với ánh sáng, khoảng pH thích hợp cho Nitrosomonaslà 7,8 - 8, Nitrobacter là 7,3 - 7,5. Nitrobacter sẽ tăng trưởng chậm hơn ở pH cao đặc trưng của các ao nuôi giai đoạn cuối. Nitrosomonas có khả năng sống ở những nơi có hàm lượng NH3 tương đối cao (như trong bùn đáy ao).
Vào giai đoạn 2 tháng tuổi trở đi, tảo giáp và tảo lam tảo thường có tình trạng phát triển quá mức và chiếm ưu thế…, có hiện tượng nước nổi bột khó tan, tôm bị stress nên sử dụng sản phẩm có chất Yucca Schidigera, kết hợp Zeolite để giảm bớt khí độc do tảo sinh ra. Mặt khác, nước trước khi cấp vào ao nuôi phải được xử lý bằng hóa chất diệt khuẩn như Chlorine, BKC, Formaline… để giảm mật độ tảo của nước sau khi cấp.
Xem thêm: Tác hại của khí độc và giải pháp khắc phục trong nuôi tôm
Thả ghép cá rô phi với tôm trong ao. Cá rô phi thường sống ở tầng nước giữa và tầng đáy. Cá có thể tiêu hóa tảo trong đó có tảo sợi và thực vật lớn nhờ vào nhiều răng mịn ở hầu; môi trường dạ dày của cá rô phi có tính axít cao (pH thường dưới 2) làm cho những tế bào của tảo và vi khuẩn dễ vỡ ra. Cá rô phi có thể tiêu hóa 30 - 60% đạm trong tảo, đặc biệt là các loại tảo lam, tảo lục, làm giảm sinh khối của loài tảo này, hạn chế hiện tượng màu nước ao nuôi trở nên xanh đậm hoặc xanh đen, dày đặc... giúp ổn định màu nước. Đặc biệt, trong những ao có nuôi cá ít khi có tình trạng nước phát sáng.
Xem thêm: Bệnh đục cơ và hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng
Tảo có tác dụng tạo màu nước cung cấp oxy và cân bằng hệ sinh thái nước ao. Sự xuất hiện quá mức của tảo là nguyên nhân gây biến động môi trường nước, ảnh hưởng đến sức khỏe vật nuôi. Người nuôi cần nắm vững đặc điểm và điều kiện phát triển của mỗi loài tảo để có hướng điều chỉnh, kích thích tảo có lợi, hạn chế tảo gây hại.
PHÒNG KỸ THUẬT - CÔNG TY TNHH SITTO VIỆT NAM
Phạm Thanh Nhân - Chi cục NTTS Bình Định (thuysanvietnam.com.vn)
Xem thêm:
Đăng vào 21/12/2023 1:54:15 CH